تحلیل و نقدی بر سریال ضد ایرانی The Handmaid’s Tale (سرگذشت ندیمه)

سریال «سرگذشت ندیمه» The Handmaid’s Tale که بر اساس رمانی به همین نام مربوط به سال 1985 نوشته مارگارت اتوود Margaret Atwood نویسنده کانادایی ساخته شده، سریال تلویزیونی آمریکایی ساخته بروس میلر Bruce Miller و ارائه‌ای از شبکه اینترنتی هولو Hulu می باشد. فصل اول آن‌که پخشش از آوریل ۲۰۱۷ شروع شد شامل ۱۰ اپیزود بود و پخش فصل دوم آن در آوریل ۲۰۱۸ شروع خواهد شد و شامل ۱۳ اپیزود خواهد بود. این مجموعه‌ی بسیار پر افتخار، موفق به کسب 13 نامزدی و 8 جایزه از جشنواره‌ی امی سال ۲۰۱۷ و 3 نامزدی و 2 جایزه از گلدن گلوب 2018 شده و جوایز متفرقه زیادی نیز به آن تعلق گرفته است.

با توجه به جوایز زیادی که یکی پس از دیگری به این سریال تعلق می گرفت و تِم فمنیستی آن که تمِ سال هست و در فیلم های امسال جشنواره ها فراگیر بود (به طور شاخص می توان به فیلم های اسکاری The Shape of Water ,Lady bird ,Three Billboards Outside Ebbing, Missouri و I, Tonya اشاره کرد) و علیرغم صحبت های کاربرانی که از ریتم کند داستان کمی شاکی بودند، شروع به تماشای سریال کردم.

چکیده داستان را شاید بتوان در چند جمله تعریف کرد! ما اتفاقات و تحرکات کوچکی را که می شنیدیم، جدی نگرفتیم و دیدیم که یک دفعه حکومت عوض شد و دیکتاتوری مذهبی کشور را فرا گرفت، الان به شدت پشیمانیم که چرا همان موقع نفهمیدیم چه اتفاقی دارد می افتد و جلویش نه‌ایستادیم، حال وقت قیام زنان است!!

از ابتدای شروع سریال، جالبترین موضوع برایم این بود که دیالوگ ها، فضای حاکم بر اثر و نمادهای مختلفی که وجود داشت من را به یاد تصویر رسانه ای شدیدا سیاهی که غرب همیشه از کشور مذهبی مثل ایران سعی داشته نمایش دهد، می انداخت. تصور می کردم این اثر و حکومت مذهبی تمامیت‌خواهش به گونه ای به حکومت مذهبی آرمانی پساآخرالزمانی ای مثل حکومت مهدوی یا آنچه می توان به حکومت حضرت مسیح پس از بازگشتش تصور کرد رجوع می کند و به نوعی داستان خود را طبق رسم متداول داستان نویسی که به دیرین گونه ها و گونه های واقعی موجود در جهان برای الگو گرفتن ارجاع می دهند، از آنها وام گرفته است. اما سعی داشته به سیاه ترین شکل ممکن با کم و زیاد کردن و وارونه نشان دادن المان هایی، این فضا را مطابق میل خودش بازسازی کند. در واقع این سریال علاوه بر هدف قرار دادن مذهب و کشورهای مذهبی (اسلامی) امروز به نوعی تشکیل هر حکومت آرمانی مذهبی در آینده را نیز سیاه جلوه می دهد. یک موردی که در قسمت های پایانی تر به نظرم آمد این بود که سعی شده فضای تاریک و خفقان آور داستان کمی تلطیف شود، شاید در جهت حداکثری نگاه داشتن دیدِ اعتراضی به چنین حکومت هایی حتی اگر نتوان در دنیای امروز با کار رسانه ای، به سیاه ترین شکل ممکن آنها را نشان داد!

تصویر پوستر اصلی سریال

دو نکته خیلی مهم را می توان با توجه به این اثر توضیح داد:

نکته مهم اول: سیستم کار رسانه های غرب (به عبارتی یهودیان، با توجه به اینکه اساسا رسانه در جهان توسط مالکان یهودی اداره می شوند! که خودش جداگانه جای بحث دارد) طی سالیان دراز به بلوغ رسیده اند و امروز خیلی نظام مند، هماهنگ و عالی جلو می روند. به این شکل که تئوری ها و دکترین های خود را توسط برترین و نخبه ترین نویسنده ها در عالی ترین شکل هنری به رشته تحریر در می آورند و علاوه بر حمایت رسانه ای شدید در جهت فروش بالای کتاب های نوشته شده، با آوردن آنها به مدیوم سینما و سریال های تلویزیونی، تاثیر و کار رسانه ای برای آنها را تکمیل می کنند. جشنواره ها و پروپاگاندای خبری هم در بهترین شکل در کنار معروف تر شدن این آثارِ استراتژیک نقش ایفا می کنند. و این چرخه‌ی کامل هست که توانسته چنین قدرتی ایجاد کند که ذهن اکثر مردم را کم و زیاد به غرب و سیاست هایش گرایش دهد.

نکته مهم دوم: اساسا غرب حکومت لیبرال دموکراسی در حال فروپاشیِ! (این را از این جهت عرض می کنم که در سال های اخیر کتاب های زیادی در این باره به چاپ رسیده و به بحثی جدی در بین اندیشمندان غربی تبدیل شده. و به نوعی با انتخاب یک رئیس جمهور ضد سیستم، نشانه های این اتفاق هر بار خود را بیشتر نمایان می کند) خود را با تمام نواقصش بهترین نسخه ممکن می داند و در تولیدات رسانه ای خود نیز هر گونه فردی که برای تغییر وضعیت موجود ظهور کند و یا هر طرح و مدل جایگزینی که مطرح شود را سیاه و کثیف به تصویر می کشد (در فیلم های بلاک باستری ابر قهرمانی که روز به روز بیشتر می شوند و همچنین پویانمایی های تولید شده که شاید بتوان بطور شاخص انیمیشن زوتوپیا و Up را نام برد این امر خیلی واضح قابل رویت هست)

ظاهراً تشابه زیادی در این‌گونه فیلم‌های آخرالزمانی دیده می‌شود و همگی به بشر امروزی القا می‌کنند شما زمانی حسرت زندگی این روزهای خود را می‌خورید و قدر جهان کنونی خود را بدانید. اگر به‌دقت به این مفهوم بنگریم هرگونه تلاش و آرزو برای دنیایی بهتر به چالش کشیده شده و عاقبت آن تاریک به نمایش در می‌آید.

برخی از نمادها و مفاهیمی که در سریال وجود دارند و راهنما و جهت دهنده (چه مستقیم و غیر مستقیم) برای ذهن ببینده می باشند را سعی می کنم لیست کنم:
– حکومتی به شدت مذهبی و ضد مدرنیستی که دستاوردهای غرب (از جمله آزادی های افسارگسیخته جنسی) را زیر پا می گذارد. تمام دیالوگ ها و حتی قوانین و رفتارهای مردم بر اساس کتاب مقدس می باشد (در حدی که میتوان آن را با حکومت های آرمانی الهی پس از ظهور حضرت عیسی در مسیحیت یا در اسلام و یهودیت مقایسه کرد!)

– زنان جامعه، پوشیده و نسبتا تا حد زیادی پوشش شبیه آنچه مربوط به ادیان الهی هست را دارا می باشند.

– همجنسگراها مجازات (اعدام) می شوند (حتی از تیر چراغ برق و با استفاده از جرثقیل شبیه آنچیزی که به انقلاب اسلامی نسبت می دهند و در فیلم هایی مثل آرگو می توانید این را به وضوح ببینید) و شبیه سازی مراسمی مثل سنگسار برای مجازات افراد خاطی از قوانین الهی.

در توضیحی که در قسمت اول سریال داده می شود، با گذاشتن کلاه بر سر هر فرد اعدامی، دلیل اجرای این حکم را نشان می دهند و جالب است در صحنه ای گذرا در قسمت دوم و بطور مشخص و با منظور، فردی که نماد ستاره داوود صهیون را روی کلاهش دارد به دارکشیده شده است!

– تشویق (اجبار) به دوری از فاحشگی و همجنسبازی و به جای آن فراخوانده شدن به فرزندآوری.

–  قطع کردن دست به عنوان مجازات، که با مجازاتی که در اسلام مطرح هست مشابهت دارد.

– اشاره به ازدواج موقت! (concubine) و در ادامه از اینکه این موضوع با آموزه های آنها مطابقت دارد نام برده می شود! در اینجا به نوعی شاید از مفهوم ازدواج با کنیزان یا رفتار با زنان بیوه در جنگ ها، آنچنان که در اسلام هست نیز الگو گرفته شده باشد.

– کشت گیاهان بصورت ارگانیک و دوری از تراریخته 

– اشاره به دستگیری دانشمندان و به نوعی قبول نداشتن علوم آکادمیک غربی!

– اشاره زیاد به حملات تروریست ها و اینکه بعد از آن هست که حکومت شدیدا مذهبی حاکم می شود که زن ها را از مالکیت کنار می گذارد و فمنیسم را قبول ندارد!

– اشاره به اینکه چیزی در وجود برخی از مردم (اشاره به یک همجنسگرا) هست که نمیتوانن از آنها بگیرند و آخر سر، کار خود را انجام می دهند. (به نوعی قهرمان جلوه دادن همجنسگرایان و دیگر انحرافات جنسی در کنار ایجاد حس ترحم برای آنان، تم اصلی هست که امروزه توسط هالیوود به شدت عرضه می شود. برای مثال شاید در آثار خواهران! واچووسکی مثل ابر اطلس یا سریال Sense8 این نقش منجی گونه دگرباش ها، خیلی واضح تر قابل مشاهده باشد. متاسفانه امروزه تبلیغ همجنسگرایی به حدی رسیده که در اکثر سریال ها و در بسیاری از فیلم ها مشاهده می شود. فراموش نکنیم امسال سالی بود که فیلم های نامزد اسکار دارای تبلیغ برای همجنسگرایان، از نظر تعداد رکورد تمام دوران ها را شکستند!)

– نوع رفتار کشورهای غربی با پناهنده ها در واقعیت امروز جهان با آن چیزی که از پناهنده های سوری و بقیه کشورهای درگیر با تروریسم سراغ داریم به بدترین شکل ممکن می باشد ولی در قسمت نهایی در یک حالت متناقض می بینید که دولت کانادا به بهترین شکل ممکن از یک پناهنده استقبال می کند و آن را تحویل می گیرد!

– اشاره به اینکه اسم گروهی که میخواهند حاکم شوند “پسران یعقوب Son of Jacob” هست، و استفاده از نماد چشم و استفاده زیاد در دیالوگ ها بطوریکه همه چیز را زیرنظر چشم می دانند (under his eye) اینها را شاید در کنار نمایش نماد ستاره صهیون روی کلاه فرد اعدامی، بتوان جنبه دیگری از داستان دانست!!

نمادهای اصلی پرچم و حکومت گیلیاد

در نهایت باید بدانیم که این سریال سفارشی و جوایزی که ثابت شده تا جای ممکن به دلایل سیاسی اهدا می شوند، به زعم بنده (دقت شود همانطور که همیشه گفته ام این قسمت ها برداشت های شخصی بنده می باشد) با حوادث دومینووار ایران مثل تظاهرات به سمت اغتشاش گراییده اخیر یا قضیه دروایش نعمت الهی و تشویق زنان جامعه به قیام که هر چند ریشه های داخلی پر رنگی دارد و فساد و عملکرد ضعیف مسئولین در این سالها به نوعی در آن دخیل است ولی ریشه های محرک بیرونی اش خیلی مشهود و روشن می باشد و با کار رسانه ای شدید غربی جلو رفته است و با تکرار هر چند مدت یکبار ایران را در سیکل تنش زایی قرار می دهد، بی ارتباط نبوده و ساخته شدن این سریال در این زمان خاص شاید (فقط شاید!) قسمتی از پازل کار رسانه ای این ماجرا و دستگاه رسانه ای یکپارچه غرب باشد. بویژه اگر بدانیم که توجه ویژه جشنواره های معروف اروپایی و آمریکایی آن هم به شکلی عجیب پشت سر این سریال بوده و اینکه گذشته این جشنواره ها نشان می دهد که چقدر به موقع نقش سیاسی خود را ایفا می کنند! در واقع این سریال به خوبی می تواند برای خبرگزاری های غربی و انتشار اخبار دروغ و یا اغراق شده شان همراهی اذهان عمومی را به ارمغان بیاورد!